Treća generacija računara

Prvo integrisano kolo je 1959. godine testirao Jack KIlby (Džek Kilbi) iz Texas Instruments. Nezavisno od njega do sličnog proizvoda došao je i Robert Noyce (Robert Nojs) iz Fairchild Semiconductor. Postupak se sastojao od organizovanja mnogo sličnih komponenata (tranzistora, poluprovodničkih dioda i sl) na malim silicijumskim pločicama. Integrisana kola odmah su našla mnoge primene, recimo u proizvodnji takozvanih kvarcnih časovnika. Korišćenje integrisanih kola, koja se nazivaju i čipovi, učinilo je da računari postanu manji, brži i lakši. Povećanje snage računara uz istovremeno fizičko smanjivanje odmah je našlo primenu u svemirskom programu APOLO koji je početkom šezdesetih godina XX veka bio aktuelan u SAD-u. Prvo integrisano kolo
Veća slika
Integrisano kolo

U to vreme postojali su pri velikim kompanijama i univerzitetima veliki računski centri sa velikim računarima koji su se nazivaju centrale (eng. mainframes). Kao rezultat, računarska snaga je centralizovana. Jedna od prvih centrala opšte namene zasnovana na tehnologiji integrisanih kola uvedena je 1964. godine - to je bio IBM 360. To je bila familija računara koja je omogućavala korisniku da bira između devet različitih procesora i 70 tipova ulazno/izlaznih uređaja što je korisniku omogućavalo da prilagodi sistem svojm potrebama.

Za Prirodno-matematički fakultet u Beogradu nabavljen je 1968. godine računar iz ove familije, model 44. On je imao 64KB unutrašnje memorije (kasnije proširen na 128KB), imao je uređaje diska kapaciteta od 1.3MB (kasnije su nabavljeni diskovi kapaciteta od 7.2MB). Od ulaznih uređaja imao je čitač bušenih kartica, a od izlaznih uređaja bušač kartica i linijski štampač. Podržavao je aritmetiku u pokretnom zarezu sa običnom i dvostrukom preciznošću. Njegov operativni sistem dopuštao je samo paketnu obradu.

Godine 1963. pušten je u rad i prvi miniračunar kao prihvatljiva alternativa za centrale za one organizacije koje nisu mogle sebi da ih priušte ili im one nisu ni bile potrebne.

IBM 360, model 44
Veća slika

Računari treće generacije mogli su da izvrše oko milion operacija u sekundi. Treća generacija računara dovela je do razvoja operativnih sistema kao grupe programa koja upravlja i nadgleda rad računarskog hardvera. Sa operativnim sistemom koji nadgleda memoriju računara, postalo je moguće istovremeno izvršavanje više programa (eng. multitasking). Umesto grupisanja podataka u pakete, treća generacija računara omogućava obradu na liniji (eng. on-line processing) gde se ulazni podaci direktno unose u računar i njegov odgovor se "trenutno" dobija. Ovakva vrsta obrade dovela je do razvoja nove vrste aplikativnog softvera. Na primer, za stovarišta je ravije softver za prijem narudžbi koje se odmah obrađuju. Aviokompanije su razvile sisteme za on-line rezervaciju i kupovinu karata.

Za programiranje računara korišćeni su viši programski jezici. Korišćenje ovih jezika eliminisalo je potrebu da programer za svaki računar uči njegov asemblerski jezik. Tako je 1957. godine nastala prva verzija jezika FORTRAN (od FORmula TRAnslaion). Jezik je ušao u široku upotrebu šezdesetih godina, a njegove novije verzije koriste se do današnjih dana. FORTRAN je omogućavao da se u jednom programskom iskazu zada složeno matematičko izračunavanje, jer jednom programskom iskazu odgovara više mašinskih instrukcija. Za potrebe poslovnih obrada nastao je 1960. godine COBOL (od COmmon Business-Oriented Language) i njegova karakteristika su široke mogućnosti u kreiranju i održavanju velikih podatkovnih datoteka. Specijalni programi, kompilatori, prevode iskaze ovih programa u sekvencije mašinskih instrukcija računara. Programski jezici FORTRAN i COBOL su prošli kroz proces standardizacije što je omogućilo korišćenje istih programa na različitim tipovima računara (prenosivost programa).
Dokument:
URL:
Autor: Cvetana Krstev
Poslednja izmena: