RADIO-ASTRONOMIJA
smer: astrofizika
semestar: VII (2+2), VIII (2+2)


UVOD. Predmet, cilj i metode radio-astronomije i radarske astronomije. Osobine kosmičkog radio-šuma. Podela radio-područja. Uticaj Zemljine atmosfere i tla na radio-merenja. Važnost difrakcionih efekata u radio-području. Izgled radio-neba. Vrste kosmičkih radio-izvora. Katalozi radio-izvora.

OSNOVNI RADIO-ASTRONOMSKI POJMOVI. Snaga, spektarska snaga i sjaj. Temperatura po sjaju. Raspodela sjaja. Furijeova analiza raspodele sjaja. Sferna učestanost. Gustina fluksa zračenja. Jedinica Janski. Spektri radio-izvora. Ukupni spektralni indeks. Polarizacioni parametri. Temperatura polarizacije.

RADIO-ANTENE. Termodinamičke osobine antene. Teorema reciprociteta. Antenska temperatura. Dijagram snage antene. Glavni, bočni i stražnji snopovi. Prostorni ugao antene. Veza izmedju raspodele električnog polja unutar otvora antene i polja u udaljenoj tački (osnovna teorema radio-astronomije).

RADIO-PRIJEMNICI. Tipovi prijemnika. Dikeov radiometar. Primena Furijeove analize na proces prijema zračenja. Kalibracija prijemnika. Nikvistova teorema. Šotkijeva teorema.

TEORIJSKE OSNOVE RADIO-ASTRONOMSKIH MERENJA. Posmatranje neba kao proces konvolucije raspodele sjaja na nebu i dijagrama snage antene. Uglovni spektar raspodele sjaja kao Furijeova transformacija raspodele električnog polja unutar antene. Primena konvolucione teoreme na posmatrački proces. Izgladjivanje raspodele sjaja pri posmatranju realnim antenama. Nemogućnost restauracije potpunog spektra sfernih učestanosti. Teorema uzoraka. Osnovi projektovanja složenih antenskih sistema. Primena Furijeovih transformacija kod interferometra i sinteze apertura.

OSNOVNI MEHANIZMI RADIO-ZRAČENJA. Sinhrotronsko zračenje pojedinačnog elektrona i skupa elektrona. Raspodela kosmičkih eletrona po energijama. Ciklotronsko zračenje. Toplotno zračenje. Linijsko zračenje. Radio-izvori složenih spektara. Osnovni prilazi problemu razdvajanja komponenata. Diferencijalni spektralni indeks.

UTICAJ SREDINE NA PROSTIRANJE RADIO-ZRAČENJA. Apsorpcija, refrakcija, disperzija, pojačavanje, rasejavanje, scintilacije, obrtanje ravni polarizacije. Mera emisije, mera disperzije i mera rotacije. Sinhrotronska samoapsorpcija. Maseri.

SUNČEVO RADIO-ZRAČENJE. Radio-zračenje mirnog Sunca. Sporo promenljiva i brzo promenljiva komponenta. Tipovi bljeskova. Izgled Sunca na raznim talasnim dužinama. Odredjivanje astronomske jedinice pomoću odbijanja radarskog signala od Sunca.

PLANETSKO RADIO-ZRAČENJE. Toplotno i netoplotno zračenje planeta i njihovih pratilaca. Fazni efekti. Zemlja kao radio-izvor. Zračenje Jupitera kao primer složenog radio-izvora. Radarsko ispitivanje planeta.

RADIO-ZVEZDE. Radio-zračenje standardnih zvezda sa H-R dijagrama. Radio-zračenje novih i supernovih. Radio-zračenje zvezda u nastajanju. Objekti tipa SS433. Pulsari - osnovne karakteristike; dvojni pulsari kao test opšte teorije relativnosti.

GALAKTIČKO ZRAČENJE. Raspodela neprekidne komponente galaktičkog zračenja na nebu. Galaktički radio-izvori. Ispitivanje spiralne strukture i magnetnog polja Galaksije radio-metodama. Lokalni mehur.

VANGALAKTIČKO RADIO-ZRAČENJE. Radio-zračenje normalnih i aktivnih galaksija. Krive rotacionih brzina kao indikatori tamne materije. Kvazari. Superluminalni objekti. Jezgra aktivnih galaksija kao indikatori crnih rupa. Radio-mlazevi. Gravitaciona sočiva. Prebrojavanje radio-izvora. Mikrotalasno pozadinsko zračenje.

VEŽBE. Teorijski i računski zadaci.


[glavna] [istorija] [osoblje] [nastava] [nauka] [oglasna tabla]

[kontakt] [linkovi] [nastavni programi] [english]