dr Branislav Ševarlić

redovni profesor u penziji


Bibliografija


Odabrani naučni radovi:


G. Teleki, B. Ševarlić:
ON THE DETERMINATION OF ANOMALOUS REFRACTION OUT OF ASTROMETRICAL MEASUREMENTS IN THE ZENITH ZONE,
1972, IAU Symp., 48, 147


Biografija


Rođen je 1914. godine u Beogradu, gde je 1932. završio srednju školu sa ispitom zrelosti sa odličnim uspehom, a 1936. diplomirao matematiku, racionalnu i nebesku mehaniku sa astronomijom i fizikom na ondašnjem Filozofskom fakultetu s prosečnom ocenom 9.0. Kao srednjoškolac aktivno je sarađivao u Matematičkom listu za srednje škole. Kao student izdao je niz skripata kojima su se služile mnoge generacije. Kao student bio je aktivan i kao takav kroz dve školske godine biran za podpredsednika Društva studenata matematičara. U ovom Društvu bio je jedan od inicijatora i pokretača Matematičkog vesnika. Kada je ovo Društvo preraslo u Društvo matematičara i fizičara NRS, bio je više puta biran u njegov Upravni, a jedanput i u Uređivački odbor i učestvovao je na njegovim kongresima. Po odluženoj vojnoj obavezi 1937. godine postavljen je za astronomskog opservatora Astronomske opservatorije Univerziteta u Beogradu, a 1938. izabran i potvrđen za asistenta za astronomiju na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Sve do izbora za predavača Građevinskog fakulteta za predmet Pozicijska astronomija 1948. godine ostao je na ovom položaju baveći se naučno-istraživačkim radom u Astronomskoj opservatoriji, gde je prošao kroz sve službe, organizovao i pokrenuo i neke nove i u tom razdoblju već objavio više opservacija i stručnih i naučnih radova. Posle izbora za predavača Građevinskog fakulteta postao je honorarni naučni saradnik Astronomske opservatorije i njegova naučna aktivnost u oblasti Praktične astronomije odvijala se na njoj bez prekida sve do danas. Naročito intenzivno počeo je da se bavi naučnim radom po izboru za predavača 1948. i za docenta 1953. godine, što se vidi iz hronološkog spiska objavljenih radova. Iz tog perioda su i neki njegovi pedagoški spisi, kao i prevodi dva univerzitetska udžbenika astronomije. Od 1950. rukovodi na Astronomskoj opsevatoriji Grupom za izučavanje promena geografske širine, koju je podigao na nivo sa koga je mogla ući u Brzu međunarodnu službu promena geografskih širina. Za ovo zalaganje u naučnom radu i na osnovu objavljenih i referisanih radova izabran je 1955. za člana Nacionalnog komiteta za astronomiju. Iste godine izabran je na IX Kongresu Međunarodne astronomske unije u Dablinu za člana Unije i Unijine komisije za proučavanje promena geografskih širina. Godine 1956. izabran je za sekretara Nacionalne komisije za Međunarodnu geofizičku godinu, a 1957. za člana Naučnog veća Astronomske opservatorije. Iste godine izabran je za šefa Katedre za višu geodeziju. Godine 1961. izabran je za redovnog profesora astronomije na Geodetskom odseku Građevinskog fakulteta. U školskim godinama 1960/61. i 1961/62. bio je prodekan istog Fakulteta. NJegov naučni razvoj se može najbolje sagledati iz hronološkog pregleda naučnih i stručnih radova, kao i pregleda samih radova, za koje se poslednjih nekoliko godina pokazao interes u svim zemljama gde se bave problematikom promena geografskih koordinata, koja je danas naročito aktuelna u vezi sa otkrićem promena Zemljine rotacije i nekim efektima u vezi sa pomeranjem Zemljinih polova. Iz tog perioda je monografija o problemu promena geografskih širina i pomeranja Zemljinih polova, koja je izazvala živo interesovanje u inostranstvu, kao i doktorska disertacija koja tretira istu problematiku. Juna 1963. Uprava i Savet Astronomske opservatorije poverili su mu organizovanje nove naučne grupe koja će na Velikom meridijanskom krugu raditi na problemima fundamentalne astrometrije, u kome smeru se Opservatorija orijentiše u poslednje vreme s obzirom na svoju opremu. I pored svoje pretežne aktivnosti u stručnom i naučnom radu nije zanemarivao ni nastavni ni školski rad. U saradnji sa prof. dr Z. Brkićem dao je udžbenik astronomije za studente Geodetskog odseka Građevinskog fakulteta. Isto tako je ulagao mnogo truda oko organizovanja teorijske i praktične nastave iz svog predmeta na savremenom naučnom nivou, što je postigao zahvaljujući saradnji sa Astronomskom opservatorijom, s jedne strane, i pomoćnim nastavnim kadrovima u svojoj struci, koje je uspeo relativno brzo da formira, s druge strane. Poslednjih godina ulagao je trud za prerastanje Geodetskog instituta Građevinskog fakulteta od nastavne u naučno-istraživačku ustanovu i za prerastanje Geodetskog odseka u Geodetski fakultet. Uložio je mnogo truda oko naučnog podizanja asistenata i u rukovođenju njihovim doktorskim disertacijama. Između ostalog, bio je inicijator pokretanja Zbornika Geodetskog instituta i član njegovog Uređivačkog odbora kome je poverena glavna briga oko ovog izdanja, čijom razmenom Geodetski Institut je primio tada oko 200 inostranih naučnih i stručnih publikacija. Zbog ovoga rada Fakultet je upravo i dao vrlo teška srca, saglasnost za njegov prelazak na Prirodno-matematički fakultet. Godine 1955. i 1956. u okviru Savezne geodetske uprave radio je sa pomoćnim kadrovima koje je formirao na organizovanju i izvršenju astronomskih radova na teritoriji FNRJ (lanac Laplasovih tačaka oko 21 meridijana). Iz okvira te saradnje proistekao je i rad koji mu je na Građevinskom fakultetu primljen kao habilitacioni. U toku 1963. radio je na organizovanju i održavanju specijalističkog kursa Praktične astronomije za stručne saradnike i asistente Astronomske opservatorije. Pored znatnog angažovanja u naučno-istraživačkom radu i nastavi dosta vremena posvetio je i društvenoj aktivnosti. Pored gore pomenutih, navodimo višegodišnju aktivnost u Upravnom odboru Astromskog društva "Ruđer Bošković", Upravnom odboru Sindikalne podružnice Astronomske opservatorije i Uređivačkom odboru časopisa Nastava matematike i fizike u srednjoj školi, kao i niz knjiga, brošura, članaka i predavanja na Kolarčevom i drugim narodnim Univerzitetima u Beogradu i unutrašnjosti kao i u školama i ustanovama. Aktivno je sarađivao u nizu komisija Fakultetske uprave i Saveta, kao i u organima društvenog upravljanja Građevinskim fakultetom i Astronomskom opservatorijom, u koje je više puta biran. Intenzivno je sarađivao na organizovanju i aktiviranju rada Astronomske sekcije Društva matematičara, fizičara i astronoma Srbije, koja je uspela prvi put da okupi na saradnju ne samo astronome, već i geodete koji rade na fakultetima i u civilnoj i vojnoj geodetskoj službi na naučnoj problematici. Bio je predsednik Saveza prosvetnih radnika eksprantista Beograda. Bio je član Socijalističkog saveza i Udruženja univerzitetskih nastavnika od osnivanja. Po prelasku na Prirodno-matematički fakultet izabran je za šefa Katedre za astronomiju, a kasnije više puta za upravnika Instituta za astronomiju. Od 1971-1975. godine dva puta je biran za upravnika OOUR-a za matematiku, mehaniku i astronomiju Prirodno-matematičkog fakulteta. Vodio je kurseve Praktične astronomije, a zatim Opšte astronomije i Istorije i metodike nastave astronomije. Nagrađen je sa više povelja i jednom plaketom. Odlikovan je Ordenom rada sa crvenom zastavom. Preminuo je 2001. godine.

(Iz referata o poslednjem izboru)