OPŠTA ASTROFIZIKA
smer: astronomija, astrofizika
semestar: III (2+2), IV (2+2)


UVOD. Predmet, metode, podela i značaj astrofizike. Mesto ovog predmeta u astronomskoj nauci. Kratak istorijski pregled razvoja astronomije i astrofizike.

ELEKTROMAGNETNO ZRAČENJE NEBESKIH TELA I METODE NJEGOVOG MERENJA. Posmatrane karakteristike zračenja. Spektar elektromagnetnog zračenja. Oko kao prijemnik zračenja. Polje zračenja: osnovne veličine i zakoni. Fotometrijske veličine i jedinice. Uticaj Zemljine atmosfere na astronomska posmatranja. Optički teleskopi. Radio-astronomija. Radio-teleskopi. Vanatmosferska astronomija.

KARAKTERISTIKE STABILNIH ZVEZDA. Rastojanja do zvezda. Kretanje zvezda. Luminoznost zvezde. Prividne zvezdane veličine. Indeks boje. Bolometrijska korekcija. Apsolutna zvezdana veličina. Zvezdani spektri i njihova klasifikacija. Hercšprung-Raselov (Hertzsprung-Russel) dijagram. Spektralna paralaksa. Određivanje zvezdanih radijusa.

STRUKTURA ZVEZDA. Zvezdane atmosfere. Hemijski sastav i fizički uslovi na zvezdama. Unutrašnja struktura zvezda. Zvezdani modeli. Izvori zvezdane energije. Gravitaciono sažimanje. Termonuklearne reakcije. Problem neutrina.

DVOJNE ZVEZDE. Klasifikacija dvojnih zvezda. Vizuelno dvojne. Relacija masa-sjaj. Dinamička paralaksa. Spektroskopski dvojne. Eklipsno dvojne. Određivanje masa dvojnih zvezda. Rotacija zvezda.

ZVEZDANA JATA. Otvorena ili galaktička jata. Zbijena ili globularna jata. Stabilnost zvezdanih jata. H-R dijagram za zvezdana jata. Zvezdane asocijacije.

NAŠA GALAKSIJA. Struktura i karakteristike Galaksije. Zvezdane populacije. Centar naše Galaksije. Rotacija Galaksije. Galaktička masa i problem tamne materije.

MEĐUZVEZDANA MATERIJA. Sastav i struktura međuzvezdane materije. Gasna komponenta. Neutralni vodonik. Džinovki molekulski oblaci. Čestična komponenta (prašina). Međuzvezdana ekstinkcija i pocrvenjenje svetlosti zvezda. Sastav i građa čestica. Kosmički zraci. Galaktičko magnetno polje. Magline. Refleksione magline. Emisione magline (HII regioni, ostaci supernovih (SNR), planetarne magline).

EVOLUCIJA ZVEZDA. Osnovne faze u evoluciji zvezda. Konačne faze u evoluciji zvezde (beli patuljci, neutronske zvezde, crne rupe). Supergusta materija i pulsari. Evolucija zvezda u tesno dvojnim sistemima (TDS). Dvojni pulsari i njihova reinkarnacija. Dvojni pulsari i efekti OTR.

PROMENLJIVE ZVEZDE. Karakteristike i klasifikacija promenljivih zvezda. Pulsirajuće promenljive zvezde (RR Lyrae, Cefeide, Miride). Kataklizmične promenljive. Nove (klasične, rekurentne, patuljaste). Supernove.

VANGALAKTIČKA ASTRONOMIJA. Morfološka klasifikacija galaksija. Hablov (Hubble) zakon. Određivanje H-konstante. Metode određivanja rastojanja do galaksija. Fizička klasifikacija galaksija. Aktivne galaksije. Kvazari. Metagalaksija. Lokalna grupa. Kosmološki modeli i hipoteze. Model velikog praska. Mikrotalasno reliktno zračenje.

SUNCE. Opšte karakteristike. Sunčeva unutrašnjost. Sunčeve oscilacije (helioseizmologija). Sunčeva atmosfera. Fotosfera. Hromosfera. Korona. Sunčev vetar. Magnetno polje na Suncu. Oblici Sunčeve aktivnosti (pege, fakule, flokule, spikule, erupcije, protuberance). Erupcije i njihov uticaj na Zemlju.

SUNČEV SISTEM. Opšte karakteristike i poreklo Sunčevog sistema. Planete Zemljinog tipa. Zemlja kao nebesko telo. Planete Jupiterovog tipa. Male planete ili asteroidi. Komete. Međuplanetarna materija. Meteori i meteoriti.



[glavna] [istorija] [osoblje] [nastava] [nauka] [oglasna tabla]

[kontakt] [linkovi] [nastavni programi] [english]